Citroenmelisse

Citroenmelisse in de kruidentuin

Citroenmelisse, ook wel bekend als Melissa officinalis, is een kruid dat zeker niet mag ontbreken in je kruidentuin.

Het is een vaste plant uit de lipbloemenfamilie die van nature voorkomt in Zuid-Europa en het Middellandse Zeegebied. De groene bladeren zijn ovaal van vorm met gekartelde randen en de plant krijgt in de zomer witte of lichtroze bloemetjes die bijen en andere bestuivers aantrekken.

Citroenmelisse heeft een onweerstaanbare citroengeur die van de plant zowel in de keuken als in de tuin een verfrissende aanwezigheid maakt.

Wat heeft citroenmelisse nodig om te groeien?

Citroenmelisse is een heel makkelijke plant om te houden, dus ook beginners kunnen hier zeker mee aan de slag.

Enkele factoren om rekening mee te houden:

• Zonlicht: ookal houdt citroenmelisse van de zon, kan het kruid ook prima overleven op een plek waar regelmatig schaduw valt. Probeer dagelijks toch enkele uren zon te voorzien, dat zal de groei en geur van de plant ten goede komen.
• Bodem: dit kruid heeft een vruchtbare, goed doorlatende grond nodig. Natte voeten vindt de citroenmelisse maar niks, dus een zware kleigrond is zeker niet ideaal. Organisch materiaal zoals compost kan in dat geval wel helpen. Citroenmelisse geeft de voorkeur aan een lichtzure tot neutrale grond.
• Water:  geef liever vaak water en niet te veel, dan een grote hoeveelheid in één keer. Tijdens droge periodes heeft citroenmelisse regelmatig water nodig, een te natte grond valt echter te vermijden. Geef water aan de basis van de plant om natte bladeren te voorkomen.

Hoe zaai en plant je citroenmelisse?

Ongeveer 6 tot 8 weken alvorens de plantjes naar buiten over te brengen, kan je beginnen met binnen voor te zaaien. De zaden hoeven niet behandeld te worden op voorhand en kunnen dus onmiddellijk gezaaid worden.

De meest gekende manier om citroenmelisse in de keuken te gebruiken is zonder enige twijfel de heerlijke en rustgevende thee.

Ze hebben licht nodig om te ontkiemen dus bedek de zaadjes slechts met een dunne laag zand. Geef voorzichtig water en houd de grond vochtig maar ook niet te nat. Binnen de 10 - 14 dagen zal je plantjes zien verschijnen. Buiten zaaien ter plekke, gebeurt pas na de laatste vorstdatum, dus half mei.

Zaailingen of gekochte plantjes kan je eveneens planten wanneer de kans op vorst voorbij is, planten in het najaar is ook mogelijk. Graaf een gat, maak de kluit los en bedek opnieuw met aarde. Plant ze op een afstand van minstens 30 centimeter van elkaar. Citroenmelisse kan groot worden en heeft dus plek nodig. Geef voldoende water na het planten.

Hoe verzorg je citroenmelisse?

Ookal is citroenmelisse niet moeilijk om te houden in de kruidentuin, zijn er toch enkele tips om rekening mee te houden:

• Snoeien: dit kruid is zeer invasief en zal al snel gaan woekeren indien er niet voldoende gesnoeid wordt. Het snoeien zal dus helpen de plant compact en in vorm te houden maar toch ook nieuwe groei te stimuleren. Verwijder steeds verwelkte of beschadigde bladeren en takken. Door de bloemetjes onmiddellijk te verwijderen, zorg je er voor dat de energie van de plant verder naar de groei van de bladeren gaat. Op het einde van het groeiseizoen snoei je de plant best grondig terug.
• Voeding: om de 4 - 6 weken kan je een organische meststof gebruiken om citroenmelisse alle voedingsstoffen te geven die deze nodig heeft.
• Ongedierte- en ziektebestrijding: citroenmelisse is een stevige en sterke plant, maar kan last hebben van meeldauw en bladvlekkenziekte. Ook bladluizen, spintmijten en slakken kunnen de plant aantasten. Verwijder aangetaste delen van de plant en gebruik indien nodig biologische bestrijdingsmiddelen.

Op welke manier kan je citroenmelisse oogsten en bewaren?

Citroenmelisse zal je een overvloedige oogst schenken wanneer de plant volgroeid en volwassen is.

Er zijn wel enkele tips in verband met het oogsten en bewaren van dit kruid:

1. Je kan beginnen met oogsten van zodra de plant 20 cm hoog is.
2. De bladeren en vooral jonge stelen zijn ideaal om te oogsten.
3. Oogst niet meer dan een derde van de plant om de plant gezond te houden.
4. Citroenmelisse vers gebruiken, is de beste manier, maar niettemin is het perfect mogelijk het kruid enkele dagen te bewaren door de stelen in een glas water te plaatsen.
5. Door het kruid in een vochtige papieren doekje te wikkelen en in een plastic zak in de koelkast te leggen, kan het eveneens enkele dagen bewaard worden.
6. Drogen kan door een bosje onderste boven op te hangen of door het gebruik van een droogoven. Het kruid leent zich uitstekend om gedroogd te worden.
7. Bladeren kunnen afzonderlijk ingevroren worden door ze los van elkaar op een bord in de diepvries te plaatsen. Eens bevroren kunnen ze in een zakje of potje gedaan worden.
8. Invriezen kan ook door het kruid fijngehakt in een ijsblokvorm te doen samen met water of olie.

Citroenmelisse in de keuken

De meest gekende manier om citroenmelisse in de keuken te gebruiken is zonder enige twijfel de heerlijke en rustgevende thee.

Geef liever vaak water en niet te veel, dan een grote hoeveelheid in één keer.

Maar ook in fruitsalades, ijs, sorbets, koekjes, cake en ander gebak kan citroenmelisse een lekker ingrediënt zijn. Zoete gerechten zijn echter niet de enigen die op smaak kunnen gebracht worden met dit kruid. Een groene salade kan net dat tikkeltje extra krijgen door enkele blaadjes citroenmelisse toe te voegen. Ook in pesto, dressings en allerlei marinades voor vlees en vis is er plaats voor dit kruid.

Tenslotte kunnen ook andere drankjes, naast thee, gebaat zijn door citroenmelisse toe te voegen, zoals cocktails, mocktails en smoothies.

Welke verschillende soorten citroenmelisse bestaan er?

Er bestaan een aantal verschillende variëteiten van citroenmelisse. We sommen er enkelen op.

GEWONE CITROENMELISSE: DE MEEST BEKENDE

De gewone citroenmelisse, oftewel Melissa officinalis, is veruit de meest bekende en voorkomende soort in België en Nederland.

GOUDEN CITROENMELISSE: DE GULDEN VARIANT

De gouden citroenmelisse, ook bekend als de Melissa officinalis 'Aurea' is een opvallende blikvanger in de tuin. Deze variant heeft geelgroene bladeren en dezelfde heerlijke citroengeur als de gewone.

KLEINE CITROENMELISSE: DE COMPACTE CULTIVAR

De kleine citroenmelisse, de Melissa officinalis 'Quedlinburger Niederliegende', is een compacter exemplaar tegenover de gewone soort. Daardoor is hij uitermate geschikt voor kleine tuinen of om in een pot te kweken. Deze plant wordt ongeveer 30 - 40 cm hoog en heeft een iets sterkere citroengeur dan de andere soorten.

TURKSE CITROENMELISSE: DE MILDE SOORT

De Turkse citroenmelisse, of de Melissa officinalis subsp altissima, is een grotere plant die nog robuuster en forser groeit dan de gewone soort. Hij wordt wel 90 cm hoog en heeft een iets mildere citroengeur.