Dille

Dille in de kruidentuin

Dille, oftewel Anethum graveolens, is een heerlijk kruid dat veel gebruikt wordt in de keuken vanwege zijn frisse en anijsachtige smaak.

Het is een kruid dat oorspronkelijk afkomstig is uit het Middellandse Zeegebied en Zuidwest-Azië. Het behoort tot de schermbloemenfamilie en staat bekend om zijn prachtige gevederde bladeren en bloemschermen. 

Wat heeft de dilleplant nodig om te groeien?

Dille is redelijk eenvoudig om in de kruidentuin te houden, maar kent toch een aantal pijnpunten. Het is erg belangrijk om het kruid niet te planten op een plek waar het veel wind vangt, omdat dit het kwetsbare kruid kan beschadigen.

Daarnaast zijn er nog volgende factoren om rekening mee te houden:

• Zonlicht: dille doet het goed op een zonnige locatie. Het heeft minimaal zes uur direct zonlicht per dag nodig om goed te groeien. Let echter op voor uitdroging en doorschieten van het kruid. Een plek met af en toe schaduw kan dit helpen voorkomen.
• Bodem: dit kruid vraagt een enigszins doorlatende maar toch ook vochthoudende grond, omdat het zo gevoelig is voor uitdroging. Dille kweken in kleigrond is zeker niet evident, in zandgrond zal dat beter gaan. Zorg er alleszins voor dat de grond vruchtbaar is, voeg eventueel voeding en meststof toe.
• Water: het kruid heeft regelmatig water nodig om gezond te blijven, vooral tijdens droge periodes. Zorg er dus voor dat de grond voldoende vochtig blijft, dille is namelijk gevoelig voor droogte, maar toch mag de grond ook niet te nat zijn. Steeds water geven aan de basis van de plant is belangrijk om schimmelziekten te voorkomen.

Hoe zaai en plant je dille?

Je kan dille voorzaaien in zaadtrays of kleine potjes. Vul de zaadtrays of potjes met de juiste zaaimix, strooi de zaadjes er op en druk de zaden lichtjes aan met je vingers of een stukje karton, maar bedek ze niet volledig met grond. Geef voorzichtig en gelijkmatig water.

Plaats de trays en potjes op een lichte plaats, maar vermijd in eerste instantie direct zonlicht, dan ontkiemt dille te snel. Omdat dille een diepe wortel heeft, is voorzaaien niet zo evident en kan het van belang zijn het kruid zo gauw mogelijk te verplanten.

Als je ervoor kiest om rechtstreeks ter plekke te zaaien, doe dit dan in het voorjaar, nadat de kans op vorst voorbij is. Wacht echter niet te lang. Omdat het kruid makkelijk doorschiet, moet je tijd hebben voldoende te kunnen oogsten. Zaai de zaden direct in de grond, ongeveer 1 cm diep en bedek ze lichtjes met aarde.

Dille heeft een unieke smaak die kan omschreven worden als licht zoet, anijsachtig en fris.

Als je liever kant-en-klare plantjes gebruikt, kun je deze planten zodra de laatste vorst voorbij is en de grond voldoende is opgewarmd. Zorg ervoor dat je ze op de juiste afstand van elkaar plant, ongeveer 20 cm uit elkaar.

Hoe verzorg je dille?

Het verzorgen van dille vraagt een aantal aandachtspunten:

• Snoeien: dit helpt bij het behouden van een compacte vorm en voorkomt dat de plant gaat uitlopen of verwilderen. Door regelmatig te snoeien, stimuleer je ook de groei van nieuwe scheuten en bladeren, wat resulteert in een vollere plant. Het beste moment om te snoeien is net voordat de plant begint te bloeien. Dit is meestal in de zomer, rond juni of juli, afhankelijk van wanneer je het kruid hebt gezaaid of geplant. Het is belangrijk om tijdig te snoeien, omdat dille na het bloeien snel zaad begint te vormen en de smaak van dit lekkere kruid dan zal afnemen. Verwijder eventuele beschadigde, zieke of verkleurde bladeren en takken. Vervolgens snoei je voorzichtig overtollige scheuten aan de basis van de plant om een compactere groei te bevorderen. Vermijd het snoeien op vochtige dagen, omdat dit schimmelgroei kan bevorderen. Kies daarom bij voorkeur een droge dag uit om te gaan snoeien.
• Voeding: dit kruid heeft over het algemeen geen intensieve bemesting nodig, maar houdt wel van een voedzame bodem. Het is vooral belangrijk om op het juiste moment voedingsstoffen toe te dienen. Begin met bemesten nadat de zaailingen zijn uitgeplant of ongeveer vier weken na het zaaien als je direct in de grond zaait. Gebruik een uitgebalanceerde meststof met fosfor, kalium en een groot aandeel stikstof om aan de voedingsbehoeften van de dilleplant te voldoen.
• Ongedierte- en ziektebestrijding: dille is over het algemeen een vrij probleemloos kruid, maar voornamelijk bladluizen durven de dilleplant al wel eens aan te tasten. Let daar dus voor op en verwijder tijdig aangetaste delen van de plant.

Op welke manier kan je dille oogsten en bewaren?

Voor het oogsten en bewaren, dien je met enkele zaken rekening te houden:

1. Je kunt beginnen met het oogsten van zodra de plant groot genoeg is, meestal ongeveer 8-10 weken na het zaaien of uitplanten.
2. Knip de bladeren naar behoefte af, maar laat minimaal twee derde van de plant intact om door te groeien.
3. Snijd de stelen ongeveer 5 cm boven de grond af om nieuwe groei te bevorderen.
4. Vergeet niet om de bloemschermen te plukken voordat ze volledig rijp zijn, als je ook dillezaden wilt verzamelen. Na de bloei van gele schermbloempjes (rond juli) worden de zaden gevormd, het zijn kleine ovale lichtbruine zaden. Oogst ze op tijd, voor ze kunnen vallen.
5. Als je dille wilt bewaren, kun je de bladeren drogen en daarna in luchtdichte potjes bewaren of je kan de bladeren invriezen in ijsblokjes gevuld met water of olie.
6. Gedroogde dillezaden blijven wel een jaar goed voor gebruik.
7. Verse dille kan je 1 tot 3 dagen in de koelkast bewaren, in een afgesloten bakje, in vershoudfolie of in een vochtig papieren doekje.

Dille in de keuken

Dille heeft een unieke smaak die kan omschreven worden als licht zoet, anijsachtig en fris.

Hoewel het vooral bekend staat om zijn geurende bladeren, worden ook de zaden vaak gebruikt bij het koken. Het is een goede smaakmaker voor vele gerechten, zoals salades, dressings, marinades, visgerechten, soepen en sauzen. Bij sauzen kan je denken aan tzaziki.

Dille en vis zijn een klassieke combinatie. Dille past zowel bij gebakken, gegrilde of gestoomde vis. Je kunt ook een zelfgemaakte dillesaus maken om bij je visgerechten te serveren.

Dille vraagt een enigszins doorlatende maar toch ook vochthoudende grond, omdat het zo gevoelig is voor uitdroging. Dille kweken in kleigrond is zeker niet evident, in zandgrond zal dat beter gaan.

Bij het inmaken van komkommers, augurken of andere groenten, kan je eveneens dille gebruiken. Het voegt niet alleen een heerlijke, frisse smaak toe, maar helpt ook bij het behouden van de knapperigheid van de ingemaakte producten.

Welke verschillende soorten dille bestaan er?

Er zijn verschillende variëteiten van dille met elk hun eigen kenmerken. We bespreken er enkelen.

GEWONE DILLE: EEN BIJZONDERE SMAAK

Gewone dille of tuindille, ook wel bekend als Anethum graveolens, is de meest voorkomende soort die wordt geteeld door kruidentelers. Deze plant kan tot een meter hoog worden en heeft fijne bladeren die lijken op veren. Dillezaden van deze plant zijn eveneens een populaire specerij.

BOUQUET: DECORATIEVE VARIANT

Bouquet is een geliefde cultivar van de gewone dille en heeft de officiële benaming: Anethum graveolens ‘Bouquet’. Deze variëteit heeft een vergelijkbare groeiwijze als gewone dille, maar heeft vaak meer bladmassa en een intensere smaak. 'Bouquet' wordt vooral gebruikt in salades en sauzen vanwege zijn krachtige aroma.

FERNLEAF: DE VRIENDELIJKE DWERG

Fernleaf, oftewel Anethum graveolens ‘Fernleaf’, is een dwergvariëteit van dille die slechts 30-45 centimeter hoog wordt. Deze soort is ideaal voor kruidenliefhebbers met een beperkte ruimte, zoals een terras of balkon. Ondanks zijn compacte formaat behoudt 'Fernleaf' dezelfde frisse smaak en bijzondere aroma als de gewone variant.

MAMMOTH: DE VRIENDELIJKE REUS

Mammoth, ook bekend als Anethum graveolens ‘Mammoth’, is een variëteit van dille die bekend staat om zijn grote formaat. Deze plant kan wel 90-120 centimeter hoog worden en heeft dikke, vlezige bladeren. 'Mammoth' heeft een vergelijkbare smaak met gewone dille, maar de bladeren kunnen iets sterker van smaak zijn.

DUKAT: STERK RUIKENDE VARIANT

Dukat, ofwel Anethum graveolens ‘Dukat’, is een graag geziene cultivar van dille vanwege zijn goede opbrengst. Deze soort heeft fijn gevederde bladeren en wordt ongeveer 60-90 centimeter hoog. 'Dukat' staat bekend om zijn intense aroma.

INDISCHE DILLE: EEN TRADITIONEEL INDISCH MEDICIJN

Anethum sowa, ook wel bekend als Indische dille of dill-sowa, is een kruid dat voornamelijk in India wordt gebruikt. Deze variëteit heeft bredere bladeren dan de Anethum graveolens en heeft een sterker aroma en smaak. Het wordt vaak gebruikt in curry's, chutneys en andere Indiase gerechten. Ook in de traditionele Indische geneeskunde neemt deze dillesoort een prominente plaats in.