Goudsbloem

Goudsbloem in de kruidentuin

Wilt je wat kleur toevoegen aan de kruidentuin? Zoek dan niet verder, goudsbloem is daar een ideale kandidaat voor. Dit prachtige kruid, ook wel Calendula officinalis genoemd, brengt niet alleen levendige kleuren in je tuin, maar biedt ook tal van mogelijkheden in de keuken, iets wat velen niet weten.

Het is een plant die behoort tot de madeliefjesfamilie en oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied komt. Nu is hij vooral in onze tuinen terug te vinden, waar hij graag gezien is omwille van zijn onmiskenbare schoonheid. De naam "goudsbloem" vertaalt zich naar "gouden bloem" en de levendige kleuren van deze plant doen die naam zeker alle eer aan.

De prachtige gele en oranje bloemblaadjes voegen behalve kleur ook een zekere frivoliteit toe aan elk tuinlandschap, waardoor het een populair kruid is in de meeste (kruiden)tuinen.

Ze bloeien gedurende lange tijd, meestal van juni tot september. Daarnaast trekken ze ook bijen en vlinders aan, wat bijdraagt aan een gezonde biodiversiteit in de tuin.

Wat heeft goudsbloem nodig om te groeien?

Goudsbloem is relatief eenvoudig te kweken en te verzorgen, waardoor het een ideale keuze is voor zowel beginnende als ervaren tuiniers. Hier zijn enkele belangrijke tips om een succesvolle teelt te garanderen:

• Zonlicht: goudsbloem houdt van volle zon, dus kies een plek in je tuin die minimaal zes uur direct zonlicht per dag krijgt.
• Bodem: dit kruid geeft de voorkeur aan goed doorlatende grond. Pas de grond aan met organisch materiaal of compost om de drainage, vruchtbaarheid en bodemstructuur te verbeteren.
• Water: deze plant heeft een eerder matige behoefte aan water. Geef daarom water als de bovenste centimeter grond droog aanvoelt, maar vermijd zeker een te veel water, omdat dit tot wortelrot kan leiden. Een goede vuistregel is om eens per week water te geven, tenzij er al voldoende neerslag is gevallen.

Hoe zaai en plant je goudsbloem?

Het voorzaaien kan je het beste doen in het voorjaar, ongeveer 4-6 weken vóór de laatste vorstdatum. Dit geeft de planten voldoende tijd om te groeien voordat ze naar buiten worden overgebracht. Vul kleine potjes met hoogwaardige potgrond en maak de grond licht vochtig. Goudbloemzaden hebben geen speciale behandeling nodig voordat ze worden gezaaid. Plaats één of twee zaden in elke pot op een diepte van ongeveer 1 cm. Bedek de zaden met een dun laagje potgrond en geef ze voorzichtig water.

Houd de potten vochtig, maar voorkom dat de grond te nat wordt. Plaats ze op een warme en zonnige locatie, bijvoorbeeld in de buurt van een raam. Goudsbloemzaden hebben warmte en licht nodig om te ontkiemen.

Als je ter plekke wil zaaien, zaai de zaden dan in het voorjaar direct in de tuin, ongeveer 1 cm diep en op een afstand van 25 cm van elkaar. Deze plant houdt niet van vorst, dus wacht best tot eind april - half mei. Houd de grond vochtig totdat de zaailingen verschijnen, wat na 7 tot 10 dagen zal gebeuren en dun ze dan eventueel uit.

De bloemblaadjes hebben een licht pittige smaak die doet denken aan saffraan, waardoor ze vaak gebruikt worden als natuurlijke kleurstof of als decoratie in salades, soepen en rijstgerechten.

Zelf voorgezaaide of gekochte plantjes plaats je uiteindelijk in het voorziene gat. Zorg ervoor dat de kluit op dezelfde hoogte komt als het omliggende oppervlak en maak de wortels ook wat losser zodat ze zich makkelijker kunnen verder zetten. Vul het gat voorzichtig aan met aarde en druk lichtjes aan om de plant stevig te verankeren.

Zorg ervoor dat je voldoende ruimte laat tussen elke plant, meestal ongeveer 25 centimeter, om voldoende luchtcirculatie mogelijk te maken. Houd de grond vochtig, maar niet doorweekt.

De goudsbloem zal zichzelf makkelijk uitzaaien, wanneer je die daar de kans toe geeft. Zo kan je dus nog jaren genieten van deze prachtige bloemen.

Hoe verzorg je de goudsbloemplant?

Je goudsbloemplanten gelukkig en gezond houden is een fluitje van een cent met deze eenvoudige tips:

• Snoeien: dit bestaat vooral uit deadheading, dat wil zeggen het regelmatig verwijderen van vervaagde bloemen om het bloeiseizoen te verlengen en een continue groei te bevorderen. 
• Voeding: als je goudsbloemen bemest, gebruik dan een uitgebalanceerde meststof die rijk is aan stikstof. Vermijd overbemesting, omdat dit kan leiden tot overmatige bladgroei met minder bloemen.
• Ongedierte- en ziektebestrijding: dit kruid is over het algemeen resistent tegen ongedierte, maar let op bladluizen en vooral slakken, die helemaal dol zijn op goudsbloem. Als er een plaag optreedt, gebruik dan biologische bestrijdingsmethoden om ze op afstand te houden en verwijder eventueel aangetaste (delen van) planten.

Op welke manier kan je oogsten en bewaren?

Het oogsten en bewaren van goudsbloem houdt enkele stappen in:

1. Na ongeveer acht tot tien weken kun je beginnen met het oogsten van de bloemblaadjes van de goudsbloem.
2. Het beste moment om goudsbloemen te oogsten is wanneer ze volledig in bloei staan. Dit betekent dat de bloemblaadjes helder oranje of geel van kleur zijn en dat de bloemen volledig openstaan. Het is belangrijk om elke dag naar je goudsbloemen te kijken, omdat ze snel kunnen verwelken als je niet op tijd bent met oogsten.
3. Pluk ze voorzichtig met je vingers of gebruik een schaar om ze af te knippen.
4. Zorg ervoor dat je niet alle bloemblaadjes van één plant plukt, maar slechts een paar per keer, om de plant gezond en productief te houden.
5. Na het oogsten is het tijd om de goudsbloemen te drogen, wanneer je ze niet onmiddellijk verwerkt, zodat je ze kunt bewaren voor later. Het drogen kan enkele dagen tot een week duren, afhankelijk van de droogmethode, luchtvochtigheid en temperatuur. Met een droogoven kan je het proces uiteraard vergemakkelijken en versnellen.
6. Achteraf kunnen de gedroogde blaadjes in een donkere glazen pot bewaard worden
7. Je kan goudsbloemen ook invriezen in ijsblokbakjes gevuld met water.
8. In een vochtige keukendoekje in een plastic zak kan je de bloemen 3 tot 5 dagen in de koelkast bewaren.

Goudsbloem in de keuken

Naast schoonheid biedt goudsbloem ook culinaire mogelijkheden en die zijn soms minder bekend bij het grote publiek.

De bloemblaadjes hebben een licht pittige smaak die doet denken aan saffraan, waardoor ze vaak gebruikt worden als natuurlijke kleurstof of als decoratie in salades, soepen en rijstgerechten.

Door enkele bloemblaadjes in heet water te dompelen krijg je een kalmerende en verzachtende kruidenthee. Je kunt de bloemblaadjes ook gebruiken om oliën, azijn of honing te laten trekken.

Goudsbloem houdt van volle zon, dus kies een plek in je tuin die minimaal zes uur direct zonlicht per dag krijgt.

Tenslotte vormen de prachtige bloemen ook een mooie garnering. Strooi de goudsbloem-bloemblaadjes over desserts, soepen of zelfs in cocktails. Dit zorgt niet alleen voor wat extra smaak, maar maakt elk gerecht ook visueel aantrekkelijker.

Welke verschillende soorten goudsbloemen bestaan er?

Er zijn verschillende soorten geschikt voor in de tuin.

DE ORANJE KONING: FELORANJE VARIANT

De Calendula officinalis 'Orange King' is één van de meest populaire soorten goudsbloemen. Deze variëteit heeft feloranje bloemblaadjes en kan tot 60 cm hoog worden. De bloemen hebben een sterke geur en trekken bijen en vlinders aan, wat gunstig is voor bestuiving. De 'Orange King' is gemakkelijk te kweken en kan het prima vinden in zowel volle zon als halfschaduw.

DE INDISCHE PRINS: VARIANT MET DONKERE STREPEN

Calendula officinalis 'Indian Prince' is een andere mooie variëteit van goudsbloem die perfect is voor kruidentelers. Deze soort heeft oranje-rode bloemblaadjes met donkere strepen, waardoor deze plant meteen opvalt in elke tuin. Deze soort wordt ongeveer 45 cm hoog en bloeit gedurende de zomermaanden. Ook de 'Indian Prince' is aantrekkelijk voor bijen en vlinders.

DE CITROENSCHIL: HELDERGELE VARIANT

Voor zij die op zoek zijn naar een goudsbloemvariëteit met lichtere kleuren, is de Calendula officinalis 'Lemon Zest' een uitstekende keuze. Deze plant heeft heldergele bloemblaadjes en wordt ongeveer 30 cm hoog. Deze variant bloeit van de vroege zomer tot de herfst en trekt eveneens bestuivers aan, zoals bijen en vlinders.

DE SNEEUWPRINSES: WITTE VARIANT

Calendula officinalis 'Snow Princess' is een bijzondere soort van goudsbloem die witte bloemblaadjes heeft in plaats van de traditionele oranje kleur. Deze plant wordt ongeveer 40 cm hoog en bloeit van de vroege zomer tot de late herfst. Het is een heel mooie, elegante soort die soms ook gebruikt wordt als snijbloem.

DE ROZE VERRASSING: ZELDZAME VARIANT

Calendula officinalis 'Pink Surprise' is een zeldzame variëteit van goudsbloem met mooie roze bloemen. Deze plant wordt ongeveer 50 cm hoog en bloeit gedurende de zomermaanden. De roze bloemen voegen wat extra kleur toe aan de tuin en kunnen daarnaast ook gebruikt worden in boeketten en bloemstukken.

HET AARDBEI BLONDJE: UNIEKE VARIANT

Calendula officinalis 'Strawberry Blonde' is een prachtige variëteit van goudsbloem met oranje en roze bloemblaadjes. Deze plant wordt ongeveer 40 cm hoog en bloeit gedurende de zomermaanden. De levendige kleur is bijzonder om te zien, zowel in de tuin als in een boeket als snijbloem.