Water geven in tijden van droogte
De afgelopen weken kenden we een relatief korte maar toch redelijk droge periode. Hoewel er sporadisch nog wat regen valt, staat het watertekort al op de radar van zowel de weerdiensten als de tuiniers. De bodem is op veel plekken kurkdroog en de vooruitzichten wijzen op een lange, droge zomer. Hoewel het altijd afwachten is wat het uiteindelijk gaat worden, alarmbellen gaan toch reeds terecht af: onze tuinen en dus ook onze kruiden staan onder druk.
Kruiden lijken misschien robuust, maar sommige zijn gevoeliger dan je denkt. Daarom gaan we eens bekijken hoe je droogtestress herkent, welke kruiden er last van hebben, welke dan weer net niet en wat je kunt doen om je tuin gezond te houden en te herstellen na droogte.
Het is niet zo dat het momenteel zo erg warm is, er is geen echte hitte, geen hittegolf en af en toe valt er regen of is het bewolkt, maar toch zit er nauwelijks water in de bovenste lagen van de grond. De korte regenbuien dringen vaak niet diep genoeg door, zeker niet op plekken waar de bodem dichtgeslagen of verhard is. Op veel plaatsen is de grond al sterk uitgedroogd en scheurt ze open.
Vooral de meest kwetsbare planten: jonge kruiden, eenjarige bloemen, en onbeschermde groenten, lijken daar het slachtoffer van te worden. Jouw planten correct en tijdig water geven is dus van levensbelang. Wil je meer weten hoe je dat kan doen, lees dan onze blog: Gieter vs tuinslang: wat heb jij nodig in je tuin?
Herken droogtestress bij kruiden
Droogtestress is niet altijd zichtbaar op het moment dat het gebeurt. De schade toont zich soms pas dagen later. Toch zijn er duidelijke waarschuwingssignalen:
Algemene signalen
Slappe, hangende bladeren: dit zie je vaak in de ochtend of avond, omdat de plant zichzelf dan minder goed kan recht houden.
-
Verkleurde bladeren: van groen naar geel, paars of zelfs bruin. Vooral aan de randen of puntjes.
-
Bladverlies: bij ernstige stress laten kruiden soms hun bladeren vallen om zichzelf te redden.
-
Krulbladeren: sommige planten rollen hun bladeren op om verdamping te beperken.
-
Trage groei of bloeistop: als de plant geen energie meer heeft, stopt de ontwikkeling ervan.
-
Droge, korrelige of harde grond rond de plant: de wortels krijgen geen toegang tot water.
Zoals je kan lezen, zit de natuur best ingenieus in elkaar en hebben planten heel wat manieren om zichzelf proberen te redden. We zien niet alleen de signalen dat een plant het moeilijk heeft en last heeft van de warmte, we zien vooral een plant die vecht om te overleven en zijn arsenaal boven haalt om dat te bekomen.
Onze kruiden en planten op zulke momenten een handje helpen is goed voor hen en voor ons, dus observeer je tuin en reageer gepast wanneer nodig.
Signalen bij specifieke kruiden
Laten we eens kijken hoe de meest voorkomende kruiden in onze tuinen reageren wanneer ze last hebben van droogte:
-
Basilicum: krijgt snel bruine randen, de bladeren worden dun en slap. Soms laat de plant in een paar uur alles hangen. Het kan dus snel gaan.
-
Munt: bladeren krullen omhoog en worden grijzig van kleur. De plant kan ondergronds overleven, maar bovengronds sterven. Dat is het mooie aan munt, die krijg je niet zomaar stuk.
-
Citroenmelisse: gaat slap hangen en krijgt een doffe, grijze gloed.
-
Peterselie: bladeren verkleuren naar geelgroen of bruin aan de randen.
-
Rozemarijn: groeit trager, de naalden krijgen een roodbruine gloed en vallen af.
-
Tijm: wordt dor en broos.
Kruiden die goed tegen droogte kunnen
Er zijn heel wat kruiden die uit warme, droge streken afkomstig zijn en dus wel redelijk goed aangepast zijn aan dat soort omstandigheden. Die zullen in onze contreien meestal een droge zomer wel kunnen overleven, zeker wanneer we hen goed in het oog houden en correct verzorgen.
Deze kruiden zijn van nature aangepast aan warmere, drogere klimaten zoals het Middellandse Zeegebied:
-
Rozemarijn: is als een ware warmte-kampioen en heeft stevige, diepreikende wortels.
-
Tijm: houdt van een zonnige plek met een stenige, droge ondergrond.
-
Salie: voelt zich thuis op droge grond en verdraagt zelfs felle zon.
-
Oregano: groeit vaak zelfs beter met weinig water.
-
Lavendel: niet alleen een geurige plant, maar ook zeer droogtetolerant.
-
Marjolein: lijkt op oregano, groeit traag maar kan goed tegen droogte.
-
Dragon: mits goed geworteld, overleeft hij met gemak een hete zomer.
Tip: Geef deze kruiden eerder te veel zon dan te veel water.
Kruiden die slecht tegen droogte kunnen
Andere kruiden hebben het dan weer snel moeilijk bij droogte. Ze hebben genoeg vocht nodig om gezond te kunnen groeien en bloeien. Te veel water is natuurlijk ook niet goed en dienen ze eveneens tegen beschermd te worden.
Deze kruiden hebben alleszins voldoende water nodig om goed te groeien:
-
Basilicum: houdt zeker wel van warmte, maar absoluut niet van droogte. Het is ook een gevoelig plantje, dat snel ziek wordt, dus opletten geblazen.
-
Munt: groeit graag in vochtige, zelfs natte grond.
-
Koriander: heeft een constante vochtigheid nodig, anders schiet het in bloei en sterft het daarna af. Droogte wordt slecht verdragen door dit gevoelige kruid.
-
Peterselie: droogte zorgt voor bittere smaak en trage groei, een consistente vochtigheid helpt dit te voorkomen.
-
Citroenmelisse: droogte zorgt voor bleke bladeren en snelle verwelking.
-
Dille: schiet snel door bij hitte of droogte.
Tip: Plant deze kruiden op halfschaduwrijke plekken of gebruik mulch om de bodem koel en vochtig te houden.
Hoe help je uitgedroogde kruiden te herstellen?
Als je merkt dat een plant droogtestress vertoont, zijn er een aantal dingen die je kunt doen, maar het moet doordacht gebeuren. Te veel water ineens kan juist schade veroorzaken, zoals wortelrot of barstende wortels.
Eerste hulp voor dorstige kruiden:
-
Water geleidelijk toedienen
Geef niet ineens een grote hoeveelheid water, maar bevochtig eerst oppervlakkig en geef dan steeds dieper water. Zo voorkom je dat het water gewoon wegloopt. Lees meer in onze blog: Gieter vs tuinslang: wat heb jij nodig in je tuin? -
Mulchen rond de plant
Bedek de aarde met stro, houtsnippers, grasmaaisel of bladeren om verdere verdamping tegen te gaan. -
Schaduw aanbrengen
Bescherm de planten tijdelijk met een parasol, oude lakens of doeken. -
Verpot als het moet
In potten drogen planten sneller uit. Verpot in een grotere pot met vochtvasthoudende potgrond of verplaats naar een schaduwrijke plek. Sommige materialen houden ook beter vocht vast dan andere, lees onze blog Koop de juiste plantenbakken: 7 zaken om mee rekening te houden voor meer info. -
Knip beschadigd blad weg
Zo hoeft de plant minder energie te steken in het onderhoud van beschadigde delen. -
Gebruik regenwater
Regenwater is zachter en beter opneembaar dan kraantjeswater. -
Controleer de wortels
Graaf voorzichtig een stukje rond de plant. Voelen de wortels droog en hard aan? Geef water in porties tot de grond weer vochtig blijft. Zijn ze rot of zacht, dan is er helaas weinig te redden.
Preventie: hoe bescherm je je tuin tegen langdurige droogte?
Voorkomen is beter dan genezen, een regel die ook in de tuin geldt. Door droogte voor te zijn, vermijd je veel problemen. Maar hoe doe je dat?
1. Mulchen
Er valt heel wat te zeggen over mulch, maar enkele voordelen heeft het absoluut. Zo voorkomt het verdamping, het houdt de bodemtemperatuur stabiel en het voedt op termijn ook de bodem.
2. Plant droogtetolerante kruiden op hogere grond
Droge plekken zijn ideaal voor planten die goed zon en droogte verdragen. Als je een stukje in je tuin hebt dat wat hoger gelegen is, zet daar dan niet de planten die hunkeren naar veel vocht, maar net de planten die droogte eerder aangenaam vinden.
3. Groeperen volgens waterbehoefte
Zet kruiden met gelijkaardige behoeften samen. Door te groeperen, maak je het jezelf makkelijker om op de juiste manier aan die behoeften te voldoen en kan je ook goed controleren of er zich problemen voor doen.
4. Geef water
Klinkt redelijk logisch, maar soms is het ook zo simpel. In periodes van droogte hoef je niet te wachten op tekenen van je planten dat het niet zo goed met hen gaat, geef ze tijdig water. Er bestaan ook verschillende hulpmiddelen of truckjes om je planten voldoende water te geven. Zo zijn er systemen met druppelaars of 'olla's', dit zijn een bepaald soort terracotta potten die deels worden ingegraven naast de plant en die langzaam water afgeven. Zelfs plastic flessen kunnen helpen door ze te vullen en omgekeerd in de grond te steken. Wil je graag meer tips hoe je planten correct water te geven, lees dan onze blog: Gieter vs tuinslang: wat heb jij nodig voor je tuin?
5. Maak gebruik van schaduw
Zet gevoelige kruiden onder andere, hogere planten of op een plek in de tuin met wat meer schaduw. Wanneer kruiden niet op een directe manier geconfronteerd worden met voortdurende hitte, zullen zij het al iets makkelijker hebben. Een gebrek aan water kan uiteraard nog steeds als probleem blijven bestaan, maar het is ook logisch dat de zon uitdroogt en water doet verdampen, dus planten daartegen beschermen, kan helpen.
6. Verbeter bodemstructuur
Voeg bijvoorbeeld compost toe om de waterretentie van de bodem te verbeteren. Lees onze blog: Bodemverbeteraars: hoe de juiste kiezen en waar te vinden voor meer tips hieromtrent.
7. Gebruik waterdoorlatende materialen
We horen wel eens meer over ontharding spreken. Het land is te vol gebouwd en water kan niet meer doordringen in de grond. Dat veroorzaakt allerlei problemen. Op kleine schaal, geldt dit ook voor je eigen tuin. Hoe meer je tuin water kan opnemen, hoe beter deze tegen droogte kan. Wanneer je voor jouw paden en terrassen voor waterdoorlatende materialen kiest, zodat regenwater de grond kan bereiken, zal je daar de voordelen van ondervinden.
Tot slot: blijf observeren
Kruiden geven je duidelijke signalen, als je weet waar je op moet letten. Door aandacht te hebben voor kleur, stevigheid en groei, kun je snel reageren en zelfs voorkomen dat je planten schade oplopen. Onthoud: niet alle kruiden vragen hetzelfde, dus geef water op maat.
Met een paar eenvoudige aanpassingen maak je je tuin veerkrachtiger en kun je ook tijdens een droge zomer genieten van een geurige, levendige kruidentuin.
Wil je meer weten over hoe je kruiden water te geven? Lees dan onze blog: Gieter vs tuinslang: wat heb jij nodig voor je tuin?